Tanzania

                              Tanzania                              

Tanzania, Zjednoczona Republika Tanzanii – państwo we wschodniej Afryce powstałe z połączenia dawnych kolonii brytyjskich: Tanganiki (do I wojny światowej niemieckiej) oraz brytyjskiego Zanzibaru, co symbolizowała nazwa utworzona z pierwszych sylab nazw obu krajów TAN+ZAN. 

W skład Tanzanii jako republiki federacyjnej weszła również wyspa Pemba położona blisko Zanzibaru. Stolicą Tanzanii jest Dodoma, do 1981 roku było nią Dar es Salaam (obecnie stolica administracyjna i siedziba rządu).

Tanzania jest średniej wielkości krajem położonym w Afryce Wschodniej nad Oceanem Indyjskim. Jest znana ze swego parku narodowego Serengeti, który jest najbardziej różnorodnym biologicznie obszarem Afryki. Tanzania jest także miejscem, z którego pochodzą najstarsze ślady istot człekokształtnych.

Powierzchnia, położenie i granice
Powierzchnia – 945 087 km²

Położenie – środkowa część Afryki Wschodniej nad Oceanem Indyjskim, na południe od równika.

Skrajne punkty – północny 1°00'S, południowy 11°47'S, zachodni 29°39'E, wschodni 40°26'E.

Kraj kształtem zbliżony do rombu, którego wschodni bok stanowi wybrzeże oceanu. Tanzania jest długa na 1150 km i szeroka na 1030 km.

Graniczy z następującymi państwami:

Burundi – 451 km
Kenia – 769 km
Malawi – 475 km
Mozambik – 756 km
Ruanda – 217 km
Uganda – 396 km
Zambia – 338 km
Linia brzegowa liczy 1424 km długości.

Tanzania to państwo we wschodniej Afryce, nad Oceanem Indyjskim. Nazwa kraju powstała w wyniku połączenia Tanganiki i Zanzibaru - stąd nazwa Tanzania. U wybrzeży Tanzanii leżą wyspy: Zanzibar, Pemba i Mafia. Graniczy z Burundi (451 km), Kenią (769 km), Malawi (475 km), Mozambikiem (756 km), Rwandą (217 km), Ugandą (396 km) i Zambią (338 km). Linia brzegowa wynosi 1.424 km. Większość powierzchni obejmuje Wyżyna Wschodnioafrykańska, której wysokość wynosi od 900 do 1500 m n.p.m. Środkową część Wyżyny Wschodnioafrykańskiej przecina z północy na południe Wieki Rów Wschodni, zwany Rowem Wschodnioafrykańskim. Wzdłuż krawędzi Rowu Środkowoafrykańskiego ukształtował się system pasm górskich o wysokościach przekraczających 2000 m n.p.m. Najwyższe góry Tanzanii leżą w jej północno-wschodniej części w rejonie Rowu Wschodnioafrykańskiego. Najwyższym masywem kraju i całego kontynentu jest Kilimandżaro, którego najwyższy wierzchołek Kibo mierzy 5895 m n.p.m. Wschodnia część kraju jest nizinna. W północno-zachodniej części kraju, na pograniczu tanzańsko-ugandyjsko-kenijskim, znajduje się Jezioro Wiktorii, które jest największym jeziorem Afryki. Wzdłuż zachodniej granicy z Demokratyczną Republiką Konga rozciąga się Jezioro Tanganika. Oba jeziora zaliczane są do Wielkich Jezior Afrykańskich.

Zgodnie z konstytucją z 1977 (modyfikowana, m.in. 1995) Tanzania jest republiką, z prezydentem, wybierany na 5 lat w wyborach powszechnych, jako głową państwa. Akt unii gwarantuje, że jeśli prezydent pochodzi z Tanganiki, wiceprezydent musi pochodzić z Zanzibaru (lub odwrotnie). Władzę ustawodawczą sprawuje 324-osobowe (liczba zmienna) Zgromadzenie Narodowe, o 5-letniej kadencji, zajmujące się sprawami dotyczącymi całej republiki oraz jej lądowej części — Tanganiki. Parlamentwyłoniony 2005 składa się z posłów z bezpośrednich (232, w tym 50 z Zanzibaru), mianowanych przez prezydenta (10), przedstawicieli zanzibarskiej Izby Reprezentantów (5) lub wchodzących z urzędu (2). Dodatkowych 75 miejsc przeznaczono dla kobiet. Władzę wykonawczą sprawuje rząd z premierem na czele, powoływany przez prezydenta spośród członków parlamentu.
Szeroką autonomię i własną konstytucję (obecna z 1985) posiada Zanzibar. Pochodząca z wyborów powszechnych 81-osobowa Izba Reprezentantów (w tym 50 z wyborów powszechnych) pełni funkcje ustawodawcze. Władzę wykonawczą w zakresie wewnętrznych spraw Zanzibaru sprawuje Najwyższa Rada Rewolucyjna Zanzibaru.

Flaga Tanzanii to prostokąt, który składa się z czterech kolorów - zielonego, żółtego, czarnego i błękitnego. W lewym górnym rogu znajduje się zielony trójkąt, którego przeciwprostokątną jest żółta linia. Żółta linia otacza z dwóch stron sześciokąt koloru czarnego. W dolnym prawym rogu znajduje się błękitny trójkąt, którego boki i pole powierzchni jest równe z trójkątem zielonym.
Flaga powstała z flag Tanganiki i Zanzibaru. Symbolika kolorów jest następująca: zielony - kraj, błękitny - woda, żółty - bogactwa mineralne, czarny - kolor skóry Tanzańczyków.

Herb Tanzanii ma kształt tradycyjnej tarczy wojowników.

Tarcza herbowa podzielona jest na cztery części. W górnej części na złotym tle znajduje się pochodnia symbolizująca wolność oraz wiedzę. Poniżej umieszczono flagę Tanzanii. W trzeciej części, na czerwonym tle, symbolizującym żyzne gleby, znajdują się narzędzia wykorzystywane przez miejscową ludność. Na środku jest włócznia symbolizująca obronę. Na dole znajdują się fale reprezentujące morze oraz jeziora Tanzanii. Tarcza umieszczona jest na górze Kilimandżaro, a wokół niej znajdują się kły słonia. Całość podtrzymywana jest przez mężczyznę i kobietę, co symbolizuje współpracę. Na dole, umieszczono wstęgę z mottem narodowym – Uhuru na Umoja (suahili Wolność i jedność)

Klimat Tanzanii należy do strefy podrównikowej i generalnie ma on postać suchą. Jedynie wyższe partie gór, wybrzeże, przybrzeżne wyspy i okolice jezior posiadają bardziej wilgotną odmianę. W kraju występują pory – deszczowa i sucha, przy czym na południu kraju występuje jedna pora deszczowa od grudnia do maja; na północy zaś występują dwie pory deszczowe, jednak nie wszędzie. Trwają one od października do listopada i od kwietnia do maja.

Strefy opadów są rozłożone nierównomiernie. Wnętrze kraju otrzymuje średnio od 500 do 600 mm deszczu rocznie, a niektóre regiony na obszarze płaskowyżu zaledwie 400 mm. Wybrzeże, które jest wilgotniejsze ze względu na obecność oceanu, otrzymuje od 900 do 1400 mm rocznie. Na wyspach wartości opadowe dochodzą średnio do 1700 mm. Rejony wyższych partii gór są wilgotne, ilości opadów rocznych dochodzą do 2000 mm. Podobnie jest nad jeziorami, gdzie średnia roczna opadów przekracza 1000 mm. Wnętrze kraju często nawiedzają susze.

Tanzania należy do strefy klimatu podrównikowego. Roczna amplituda temperatur jest duża w porównaniu ze strefą równikową. Ogólna wartość termiczna, to temperatury rzędu 23–27 °C. Najchłodniej jest na obszarach wysoko położonych, np. szczyt Kilimandżaro przez cały rok jest pokryty śniegiem. Stosunkowo chłodno jest we wnętrzu Wyżyny Wschodnioafrykańskiej, gdzie w lipcu średnia dobowa, to zaledwie 16–18 °C. W styczniu zaś temperatury utrzymują się średnio na poziomie 22–24 °C. Najgoręcej jest w rejonie wybrzeża, gdzie temperatury wahają się od 24 do 28 °C, a na wyspie Zanzibar w najcieplejszym okresie roku wartości temperatur osiągają 30 °C.

W praktyce temperatury są wyższe. Tanzania zaliczana jest do obszarów o klimacie gorącym. We wnętrzu kraju w dzień występują upały, a w nocy temperatura spada do 15–18 °C. W ciągu całego roku przeważają wiatry wschodnie, a w górach występuje piętrowość klimatyczna. Granica wiecznego śniegu w górach zaczyna się na wysokości 4500 m n.p.m. Cechą charakterystyczną klimatu, są częste burze występujące we wnętrzu kraju.

Fauna
Świat zwierząt Tanzanii jest wyjątkowy w skali światowej. Cechuje się on dużą różnorodnością gatunkową, pomimo że przez dziesiątki lat na terenie Tanzanii organizowane były polowania, znane na całym świecie jako safari. Istnienie wielu obszarów chronionych sprawia, że świat zwierząt nie daje po sobie znać, że przez długie lata urządzano tam polowania. Dziś wciąż zdarzają się przypadki kłusownictwa, na szczęście parki narodowe są obszarami dobrze chronionymi. Strażnicy mają prawo strzelać do osób uprawiających kłusownictwo.

Na sawannach żyje wiele gatunków zwierząt od gazeli, przez słonie, a na wielkich kotach skończywszy. Wśród drapieżników Tanzanii króluje lew, ale występują też stada gepardów, lampartów, a także hieny i szakale. Doliny rzek cechują takie gatunki jak krokodyle i hipopotamy. Występuje też wiele gatunków ptaków, jak strusie i flamingi, oraz wiele gatunków płazów, gadów i owadów.

Flora

Choć przeważającą formacją jest sawanna, która jest charakterystycznym elementem krajobrazu Tanzanii, to jednak szata roślinna jest zróżnicowana. Przyczyną jest rzeźba terenu i związany z nią klimat.

Wnętrze kraju, większa część Tanzanii – to sawanny, przeważnie suche i niskotrawiaste. Dominującą roślinnością są suche krzewy i rzadko rosnące akacje. Na wschodzie kraju, na obszarach nizin nadbrzeżnych w wielu miejscach występują bardziej wilgotne sawanny parkowe, z licznie rosnącymi baobabami. Zachodnia i południowa część kraju jest porośnięta widnymi lasami tropikalnymi tzw. miombo, których drzewa zrzucają liście w porze suchej.

Lasy tropikalne rosną miejscami nad brzegami Jeziora Wiktorii. Poza rejonem tego jeziora, skrawki lasów tropikalnych można spotkać w dolinach rzek, głównie w dolinie Rufiji, a także na stokach gór. Lasy namorzynowe rosną przeważnie w południowej części wybrzeża. Lasy tropikalne w górach rosną do wysokości prawie 3000 m n.p.m. Obszary górskie cechują się piętrowością klimatyczną. Obszary powyżej 3000 m n.p.m. są porośnięte roślinnością afroalpejską. W sumie lasy zajmują około 45% powierzchni Tanzanii.

Tanzania powstała w 1964 jako federacja dwóch odrębnych państw: Tanganiki (niepodległej od 1961) i Zanzibaru (niepodległego od 1963). W latach 1964-85 krajem rządził prezydent Julius Nyerere będący inicjatorem unii. Do 1977 roku faktyczna władza należała do dwóch partii – Afrykańskiego Narodowego Związku Tanganiki i Partii Afroszyrazyjskiej na Zanzibarze. W 1977 roku Nyerere zaprowadził w kraju rządy monopartyjne oparte na Partii Rewolucji. Ustrój kraju opierał się na uchwalonej w 1967 Deklaracji z Arushy, zawierającej podstawowe założenia socjalizmu tanzańskiego (ujamaa). W ramach realizacji tej koncepcji, Nyerere przeprowadził proces kolektywizacji wsi czy nacjonalizacji gospodarki. Celem tych działań miało być doprowadzenie do ekonomicznej samowystarczalności. Od 1972 roku miała miejsca wzmożona polityka decentralizacji, która doprowadziła w 1979 roku do nadania Zanzibarowi autonomii i odrębnych organów władzy.

W polityce zagranicznej Nyerere przyłączył Tanzanię do grupy tzw. państw frontowych i udzielała pomocy ruchom wyzwoleńczym w RPA i Rodezji. Najlepsze relacje łączyły w tym czasie Tanzanię z Chinami. W 1978 roku doszło do wybuchu wojny z sąsiednią Ugandą. Spór państw rozpoczął się w 1971 roku gdy w Ugandzie doszło do zamachu stanu w którym armia na czele z Idi Aminem obaliła prezydenta Miltona Obote. Nyerere zaoferował azyl polityczny obalonemu prezydentowi. Konsekwencją przegranej przez Ugandę wojny był upadek junty ugandyjskiej i powrót do władzy Obote w 1980 roku.

Nyerere ostatnią kadencję objął w 1980 roku i urząd sprawował do 1985 roku. Ostatnia kadencja polityka była okresem, w którym w parlamencie wyłoniła się opozycja dążąca do ograniczenia zakresu władzy prezydenta oraz kryzysu politycznego na Zanzibarze z 1984 roku który spowodowany był coraz większym niezadowoleniem z unii z Tanganiką oraz tendencjami separatystycznymi. Władzę po Nyerere objął Ali Hassan Mwinyi. Pochodzący z Zanzibaru polityk zahamował nastroje separatystyczne na wyspie. Nowy prezydent odstąpił od socjalistycznych zasad gospodarczych i wprowadzał w kraju wolny rynek. Spowodowało to zaciśnięcie przez Tanzanię relacji z państwami zachodnimi oraz organizacjami międzynarodowymi. W 1990 roku dawny współpracownik Nyerere, Oscar Kambona utworzył opozycyjną partię – Demokratyczne Forum Tanzanii. Działalność partii została zalegalizowana w 1992 roku poprzez wprowadzenie systemu wielopartyjnego[8]. Dominujące znaczenie zachowała Partia Rewolucji. 7 sierpnia 1998 w Dar es Salaam doszło do zamachu bombowego na ambasadę USA dokonanego przez radykalnych islamistów

Podział administracyjny Tanzanii został opisany w rozdziale I, art. 2.2 Konstytucji. Kraj jest podzielony na 31 regionów (suahili mkoa), które są podzielone na prowincje (suahili wilaya). Dystrykty dzielą się również na okręgi wyborcze (suahili kata) oraz dystrykty (suahili tarafa). Okręgi wyborcze dzieli się na miejskie i wiejskie. Miejskie tworzone dzieli się ulice (suahili mitaa), a wiejskie na wioski (suahili kijiji). Okręgi wiejskie mogą być również podzielone na osady (suahili vitongoji).

Około 95% ludności Tanzanii stanowią ludy Bantu (Njamwezi–Sukuma, Hehe, Makonde, Bena); ponadto Tanzanię zamieszkują plemiona nilockie (gł. Masajowie) i kuszyckie; niewielkie grupy Indusów, Arabów, Europejczyków (gł. Brytyjczyków) na nadbrzeżnych obszarach Tanzanii i wysp. Przewaga chrześcijan różnych odłamów (44% ludności, 1998) i muzułmanów (33%); ponadto animiści (ok. 19%), hinduiści. Przyrost naturalny, bardzo wysoki w latach 90. XX w. (ponad 34‰), stopniowo maleje — 21,4‰ (2006); średnia długość życia 45 lat dla mężczyzn i 46 lat dla kobiet; społeczeństwo b. młode, 43,7% w wieku poniżej 15 lat; średnia gęstość zaludnienia 38 osób na km2 (2004); najgęściej zaludnione tereny północne, wybrzeża i wyspy; w miastach mieszka 23% ludności (2002); gł. m.: Dar es Salaam, Mwanza, Dodoma, Tanga, Zanzibar.

Z populacji około 42 milionów mieszkańców Tanzanii szacuje się, że około jedna trzecia to muzułmanie, co najmniej jedna trzecia to chrześcijanie i najwyżej jedna trzecia to wyznawcy tradycyjnych religii etnicznych.

Muzułmanie w Tanzanii żyją głównie wzdłuż kolonialnych szlaków handlowych i nad wybrzeżem na wschodzie kraju. Muzułmanie to również 99% ludności wyspy Zanzibar, czyli około miliona ludzi. Od IX wieku arabscy kupcy poślubiali miejscowe kobiety, przyjmowali nową kulturę, która rozwinęła się przez połączenie perskich i rdzennych elementów. Na skutek rozprzestrzenienia się islamu do wnętrza kraju powstały synkretyczne praktyki łączące islam i tradycyjne wierzenia. Chrześcijańska ludność żyje głównie w południowo-zachodniej i północno-środkowej części kraju.

Według badań Pew Research Center z 2010 roku 61,4% ludności to chrześcijanie, 35,2% muzułmanie, 1,8% praktykuje tradycyjne religie, 1,4% stanowią osoby bez przynależności religijnej i 0,2% wyznawało inne religie.

Między 80 a 90% ludności muzułmańskiej to sunnici. Reszta wyznawców islamu to kilka podgrup szyickich, głównie pochodzenia azjatyckiego. Według Pew Research Center chrześcijańska populacja składa się głównie z rzymskich katolików (31,8%) i protestantów (27,3%)[3]. Wśród wyznań protestanckich dominują: luteranie (7,5%), anglikanie (7,3%), zielonoświątkowcy (4,3%), baptyści (ok. 3%), adwentyści dnia siódmego (1%) i bracia morawscy (1%).

Inne mniejsze aktywne grupy religijne to: Kościół Nowoapostolski, Niezależny Kościół Afrykański, hinduiści, bahaiści, prawosławni, Świadkowie Jehowy, sikhowie i mormoni.

Ustrój Tanzanii jest oficjalnie świecki, a konstytucja gwarantuje wolność wyznania. Państwo zabrania tworzenie religijnych partii politycznych, mimo to pojawiły się doniesienia o nadużywaniu wolności religijnej.

Tanzania jest jednym z najbiedniejszych krajów świata. Jej gospodarka opiera się na rolnictwie, które przynosi połowę PKB, zapewnia 85% wpływów z eksportu i zapewnia pracę dla 90% siły roboczej. Ukształtowanie terenu i warunki klimatyczne ograniczają tereny uprawne do 4% powierzchni kraju. Przemysł ogranicza się do przetwórstwa płodów rolnych i produkcji towarów konsumpcyjnych. Bank Światowy, Międzynarodowy Fundusz Walutowy i inni kredytodawcy zapewnili Tanzanii fundusze potrzebne do poprawy złej infrastruktury gospodarczej. Wzrost gospodarczy w latach 1991-99 poprawił poziom produkcji przemysłowej i przyniósł znaczny wzrost wydobycia minerałów, zwłaszcza złota. Obiecująco zapowiada się wydobycie złóż gazu ziemnego w delcie Rufiji, które powinno rozpocząć się w 2002 roku. Dokonane ostatnio reformy systemu bankowego przyniosły zwiększenie i inwestycji w sektorze prywatnym. Krótkodystansowy postęp gospodarczy zależy również od opanowania korupcji.

Park Narodowy Serengeti – park narodowy, położony w północno-zachodniej Tanzanii, w centralnej części równiny Serengeti, na wsch. od Jeziora Wiktorii. Należy do największych i najbardziej znanych obszarów chronionych na świecie. Jego powierzchnia wynosi 14 763 km². Ochroną rezerwatową objęty w 1929, a w 1951 uzyskał status parku narodowego. Inicjatorem założenia parku był światowej sławy niemiecki zoolog i propagator idei ochrony przyrody Bernhard Grzimek. Wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Park narodowy Serengeti obejmuje płaską równinę porośniętą trawiastą sawanną, z pojedynczymi skalistymi wzgórzami i kępami drzew akacjowych. Słynie z migrujących sezonowo (w porze suchej, od października do maja) wielomilionowych stad kopytnych: antylop, zebr, gazeli Thomsona i Granta, bawołów. Poza tym żyją tam: żyrafy, słonie, nosorożce, a z drapieżników: krokodyle, lwy, lamparty, gepardy, hieny, likaony, szakale, pytony

Dar es Salaam - „Domostwo Pokoju”, dawniej Mzizima) – stolica administracyjna i największe miasto w Tanzanii położona we wschodniej części tego kraju nad Oceanem Indyjskim. Jest największym miastem portowym oraz ważnym regionalnym ośrodkiem gospodarczym Afryki Wschodniej . Jest wiodącym centrum finansowym w kraju z Dar es Salaam Stock Exchange (DSE), pierwszą i najważniejszą giełdą w Tanzanii.

Jest stolicą regionu Dar es Salaam i składa się z 5 dzielnic: Kinondoni, Ilala, Ubungo, Temeke oraz Kigamboni.

Stone Town - stara część miasta Zanzibar, stolica Zanzibaru w Tanzanii.
Stone Town znajduje się na Liście światowego dziedzictwa UNESCO.
Zabudowa miasta, które jest mieszanką kultury arabskiej, indyjskiej, europejskiej i afrykańskiej, charakteryzuje się wąskimi uliczkami, w których nie mieszczą się samochody. Transport odbywa się pieszo oraz na rowerach lub motocyklach.

W przeszłości miasto było centrum wschodnioafrykańskiego handlu niewolnikami między Azją i Afryką.

Stone Town jest również nazywane Zanzibar Town, a nawet Zanzibar City. Żyje tu ponad 200 tysięcy osób, a codziennie przyjeżdża drugie tyle, ponieważ to główny punkt komunikacyjny i handlowy. W przeszłości największe miasto we wschodniej Afryce, dziś jest administracyjną stolicą Archipelagu Zanzibarskiego.
Starą część Stone Town oddziela od nowszej Creek Road - kiedyś faktycznie płynął tamtędy potok (ang. creek), po którym dziś nie ma już śladu. Zachodnia, najstarsza część miasta tworzy nastrojowy labirynt wąskich uliczek usianych sklepikami i pachnącymi straganami. To także najciekawszy fragment dla turysty, który chce się zatopić w niepowtarzalnej atmosferze tego miejsca. Młodsze dzielnice otaczające starówkę również są interesujące, ale nie tak malownicze.

Selous - jeden z największych rezerwatów fauny na świecie, położony na południowym wschodzie Tanzanii. Nazwany został na cześć angielskiego podróżnika Fredericka Selous, który w 1917 roku zginął na tym terenie walcząc z Niemcami w czasie I wojny światowej. W 1982 roku rezerwat został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO ze względu na bogactwo występujących tu gatunków roślin i zwierząt oraz dziewiczą przyrodę.

Rezerwat obejmuje obszar 54 600 km². Zwierzęta typowe dla obszarów sawanny występują tu często w większej liczbie niż w jakimkolwiek innym afrykańskim parku.

Selous Game Reserve

To najrozleglejszy dziki i dziewiczy rezerwat porośnięty buszem w całej Afryce. Szacuje się, że populacja słoni wynosi ok. 65 tys. osobników, co stanowi połowę wszystkich słoni zamieszkujących Tanzanię i 5-10% całej populacji tych ssaków na kontynencie. Ponadto mieszka tu ponad 40 tys. hipopotamów, ok. 4 tys. lwów, ponad 130 tys. bawołów (największa populacja w całej Afryce), ok. 100 tys. antylop gnu, 35 tys. zebr, 25 tys. antylop impala, a także stada kudu, landów i innych. Poza tym to jeden z nielicznych rezerwatów, w których spotyka się dwa bardzo zagrożone gatunki: nosorożca czarnego i dzikiego psa afrykańskiego.
Park jest dostępny tylko w niewielkiej części północnej. Po pierwsze dlatego, że jego północny skrawek jest w naturalny sposób odcięty od reszty (brak mostów), po drugie południową część wydzierżawiono prywatnym firmom zajmującym się polowaniami. Większość rezerwatu porasta busz. Dla zwykłych turystów bardziej klimatyczny jest fragment części północnej, gdzie zlokalizowano większość lodge.

Ngorongoro – obszar chroniony i obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO położony 180 km na zachód od Aruszy na obszarze Crater Highlands w Tanzanii. Obszar bierze swą nazwę od krateru Ngorongoro, dużej wulkanicznej kaldery mieszczącej się w jego obrębie. Obszarem chronionym zarządza Ngorongoro Conservation Area Authority z ramienia tanzańskiego rządu, a jego granice odzwierciedlają granice dystryktu Ngorongoro w regionie Arusza.

Za pomocą Ngorogoro Wildlife Conservation Act z 2009 nałożono nowe ograniczenia na osadnictwo ludzkie i rolnictwo w Kratere, zastępując pasterstwo masajskie, które w większości przeniesiono do Ngorongoro z macierzystych terenów na północ, kiedy kolonialny rząd brytyjski założył Park Narodowy Serengeti w 1959. Wedle prospektu rządowego budowa luksusowych hoteli turystycznych w obszarze chronionym pozwoliła ludziom na dostęp do niezrównanego piękna jednego z najmniej zmienionych rezerwatów świata, jednak tysiące Masajów ucierpiało przez przymusowe wysiedlenia…

Kilimandżaro – góra w Tanzanii leżąca przy granicy z Kenią. Jest najwyższą górą Afryki i jednym z najwyższych samotnych masywów.

Nazwa Kilimandżaro (5896 m n.p.m.) oznacza w języku Masajów "górę, która lśni". To najwyższy masyw górski Afryki, a także jedna z najwyższych samotnych gór na świecie. Po raz pierwszy została zdobyta 5 października 1889 r. przez dwóch Europejczyków, prof. Hansa Meyera i Ludwika Purtschellera. Wznosi się na południe od równika, w północnej Tanzanii,przy granicy z Kenią (w całości należy do Tanzanii). Bliskość Oceanu Indyjskiego ma ogromny wpływ na klimat, szatę roślinną i świat zwierząt.
W masywie Kilimandżaro wyróżnia się trzy wyniosłości. Kibo to centralny i największy, główny szczyt, z najwyższym dostępnym dla wspinających się punktem Uhuru Peak (5895 m n.p.m.). Mawenzi na wschód od Kibo odznacza się strzelistymi turniami. Jego najwyższy punkt Hans Mayer Point (5149 m n.p.m.) można zdobyć tylko trasami wspinaczkowymi ? ze względu na kruchość skał w tym masywie i duże zagrożenie wypadkiem władze Kilimanjaro National Park w ostatnim czasie bardzo niechętnie wydają pozwolenia na wspinanie. Shira (3940 m n.p.m.), na zachód od Kibo, jest najmniej ciekawy.

Park narodowy założono w 1973 r., a oficjalnie otwarto w 1977 r., w celu zachowania niezwykłych krajobrazów, osobliwości geologicznych, flory i fauny. W konsekwencji dostęp do niego znajduje się pod ścisłą kontrolą, a odwiedzający go turyści muszą przestrzegać odpowiednich procedur.

Park Narodowy Aruszy – park narodowy w północnej Tanzanii, około 20 km od miasta Arusza, jego powierzchnia wynosi 137 km². Park obejmuje wschodnie stoki góry Meru, Jeziora Momala oraz kratery Ngurdoto i Serengeti Ndogo. Teren parku jest silnie zróżnicowany geograficzne – występują tu wilgotne lasy równikowe, które wraz z wysokością przechodzą w kolejne piętra roślinne aż po trawiastą roślinność wysokogórską. Krater Ngurdoto jest zabagniony, zaś dno Serengeti Ndogo pokrywają pastwiska. Występuje tu także wiele chronionych gatunków zwierząt, m.in. antylopy, słonie, hieny, mangusty, guźce, lamparty i wiele gatunków małp.

Park Narodowy Tarangire - park narodowy położony w północnej części Tanzanii. Park został utworzony w 1970 na powierzchni 2600 km2. Nazwa parku pochodzi od rzeki Tarangire, która przepływa przez park.
Park Narodowy Tarangire w Tanzanii rozciąga się na południowy-wschód od jeziora Manyara. Główną miejscową atrakcją jest ogromna ilość baobabów oraz potężna populacja słoni. Park jest usytuowany na półpustynnym odgałęzieniu Wielkich Rowów Afrykańskich. Tereny te zamieszkują rozmaite plemiona pasterskie, w tym Masajowie, ale także Barabaig należące do grupy plemion Datoga.

Mafia – wyspa na Oceanie Indyjskim, stanowiąca południową część Archipelagu Zanzibaru, leżąca u ujścia rzeki Rufidżi na wschodnim wybrzeżu Tanzanii. Jest jednym z sześciu dystryktów Pwani. Nie posiada osobnego rządu i nie jest autonomicznym regionem, jak znajdujący się na północy od niej Zanzibar. Według Tanzańskiego Urzędu Statystycznego w 2012 roku wyspę na stałe zamieszkiwało 46 438 osób. Ludność wyspy w głównej mierze utrzymuje się z rybołówstwa oraz uprawy kokosów, papai, ryżu i manioku. Wyspa jest również atrakcyjna turystycznie m.in. dla nurków wyczynowych i wędkarzy.

Kilwa Kisiwani (port. Quíloa) – obecnie zamieszkana przez muzułmanów miejscowość w Tanzanii, położona na przybrzeżnej wyspie o tej samej nazwie, u wybrzeży wschodniej Afryki.

W IX wieku została sprzedana kupcowi Ali bin Al-Hasanowi i przez następne stulecia wyrosła na jedno z ważniejszych miast i centrów handlowych tej części wybrzeża. Handlowano głównie złotem i żelazem z Zimbabwe, kością słoniową i niewolnikami z Tanzanii oraz odzieżą, biżuterią, porcelaną i przyprawami z Azji.

W XIII wieku pod władzą rodziny Mahdali stała się najpotężniejszym miastem wschodniego wybrzeża Afryki, którego wpływy sięgały na południe aż po Mozambik. Abu Abdullah Ibn Battuta odwiedził miasto w 1330 i przychylnie odniósł się do pokory i religijności ówczesnego władcy, sułtana al-Hasan ibn Sulaimana. W tym właśnie okresie rozpoczęto budowę pałacu Husuni Kubwa oraz znaczną rozbudowę Wielkiego Meczetu w Kilwa.

Na początku XVI wieku wyspę penetrowali Portugalczycy, w tym Vasco da Gama i na krótko opanowali ją między 1505 a 1512, kiedy to została odbita przez Arabów. Miasto odzyskało część dawnej świetności, lecz w 1784 przeszło pod kontrolę omańskich władców Zanzibaru. Następnie Francuzi wybudowali i obsadzili fort na północnym krańcu wyspy, lecz samo miasto zostało opuszczone w latach 40. XIX wieku. Stało się później częścią Niemieckiej Afryki Wschodniej (1886-1918).

Poważne prace archeologiczne rozpoczęto w latach 50. XX wieku. W 1981 Kilwa Kisiwani wraz z pobliskim Songo Mnara wpisano na listę światowego dziedzictwa UNESCO, uznając za cenne obiekty Wielki Meczet, Pałac Mkutini i inne znaczące ruiny.

W 2004 na liście UNESCO oznaczono ten obiekt jako zagrożony. Istnieje poważne zagrożenie zniszczenia tutejszych zabytków, spowodowane różnymi czynnikami, głównie erozją i wegetacją roślinną. Wschodnia część pałacu Husuni Kubwa sukcesywnie znika. Zniszczenia terenu powodują ulewne deszcze, sukcesywnie podmywana konstrukcja jest zagrożona osunięciem się z klifu i zawaleniem. Częściowo proces ten spowalniają bujnie tu rosnące przybrzeżne rośliny, z drugiej strony jednak także one stwarzają zagrożenie, gdyż ich wzrost powoduje zniszczenie konstrukcji murów zabytku.

Wschodni Zanzibar

Północno-wschodni region, sięgający w przybliżeniu od Matemwe do Kiwengwy i dalej przez Pongwe do Chwaka Bay, słynie z szerokich, przepięknych plaż i potężnej, oddalonej od brzegu rafy barierowej.

Śnieżnobiałe plaże ciągną się niemal na całej długości wschodniego wybrzeża, a wdzięku dodaje im szeroki pas wysokich palm kokosowych. Niewielkie wioski w rejonie dzisiaj w znacznym stopniu stały się zapleczem dla bazy noclegowej, a ich mieszkańcy rzadziej niż kiedyś zajmują się rybołówstwem. Wschodnie wybrzeże jest również znane z silnej bryzy i wiatrów, dlatego doskonale nadaje się do uprawiania kitesurfingu.
Południowo-wschodni Zanzibar nieco przypomina opisane powyżej wybrzeże, z tą różnicą, że jest tu zdecydowanie mniej wielkich hoteli. Większość z nich skupia się na cyplu przy Chwaka Bay, od Ras Michamvi przez Pingwe, a pozostała część wybrzeża - Bwejuu, Paje i Jambiani - jest usiana drobniejszymi i mniejszymi hotelikami. Plaże są przepiękne i ozdobione pasem wysokich palm kokosowych.

Jambiani to stara wioska rybacka, której mieszkańcy - jak przed wiekami - trudnią się tradycyjnymi zajęciami. Można tu odwiedzić m.in. zielarza, który prezentuje lokalne zioła, mikstury i inne leki, objaśniając ich działanie zastosowanie i działanie. Kobiety zajmują się tu m.in. uprawą trawy morskiej w oceanie. Można je zobaczyć, gdy podczas odpływów pracują na swych poletkach.

W tej części Zanzibaru znajduje się rezerwat Jozani Chwaka Bay National Park i Jozani Forest. Słynie z zanzibarskiej odmiany małp Kikr's red colobus (gareza trójbarwna), których populacja liczy ok. 3 tys. osobników.

Północny Zanzibar: Nungwi i Kendwa

Jeszcze 10 lat temu rejon ten nie był zbyt popularny wśród turystów, choć działały już wówczas dwie bazy nurkowe i kilka skromnych hotelików. Dzisiaj ta część Zanzibaru, ze słynnymi wioskami Nungwi i Kendwa, oddalonymi od siebie o 3 km, mocno się rozwinęła i ma bogatą infrastrukturę hotelową i gastronomiczną.
Nungwi leży na północnym cyplu, przy czym większa część hoteli i restauracji skupia się po zachodniej stronie, co daje okazję do oglądania przepięknych zachodów słońca. Kendwa przycupnęła 3 km dalej na południe, także po zachodniej stronie. Podobnie jak Nungwi, ma przepiękne białe plaże, które tym się różnią od plaż wschodniego Zanzibaru, że są poprzetykane skałkami tworzącymi kameralne miejsca na kształt zatoczek. Nungwi to wciąż tętniąca życiem, największa wioska rybacka na Zanzibarze, licząca około 8 tys. mieszkańców, znana z budowy tradycyjnych łodzi.

WĄWÓZ OLDUVAI

To tu, według popularnej teorii, narodził się człowiek. Ślady obecności człowiekowatych pochodzą sprzed 2,6-2 mln lat.

Muzeum Narodowe i Dom Kultury w Dar es Salaam

Pierwsze zbiory związane z historią i dziedzictwem kulturowym Tanzanii zaczęto gromadzić w Dar es Salaam na początku XX w. pod rządami niemieckimi. Zbiory znajdowały się w dawnym budynku Ministerstwa Zdrowia przy ulicy Ocean Road, budynek wraz ze zbiorami spłonął po bombardowaniu w czasie I wojny światowej.

W 1934 roku Brytyjczycy zaczęli gromadzić eksponaty etnograficzne i archeologiczne z całego kraju, zostały one umieszczone w starym obiekcie Seyyid Barghash Building przy ulicy City Drive, dziś znajduje się tam budynek Służby Celnej (ang. Customs and Excise Building). W 1940 roku zbiory przeniesiono do obecnej siedziby muzeum, budynku Memoriału Króla Jerzego V wzniesionego w latach 1938–1939 przy skrzyżowaniu ulic Shaaban Robert Street i Sokoine Drive. Muzeum zostało rozbudowane w pierwszych latach po uzyskaniu niepodległości w latach 1962–1964. Kolejna modernizacja miała miejsce w 2009 roku.

Zbiory Muzeum Narodowego i Domu Kultury to obiekty związane z kulturą materialną ludności i historią Tanzanii. W stałej ekspozycji można zobaczyć m.in. wystawę o ewolucji człowieka ze szczątkami hominida Paranthropus boisei z Wąwozu Olduvai, a także monety z Kilwa Kisiwani (miejscowość wpisana na Listę światowego dziedzictwa UNESCO)

Muzeum Wsi w Dar es Salaam

Pierwsze Muzeum Wsi założyli w 1967 roku etnografowie Tom Wylie i Peter Carter. Znajdowało się ono przy ulicy Ali Hassan Mwinyi Road.

Obecne Muzeum Wsi (sw. Kijiji cha Makumbusho, ang. Village Museum) znajduje się przy Bagamoyo Road, zostało założone w 1996 roku. Jest to muzeum na wolnym powietrzu, w którym zobaczyć można tradycyjne chaty 16 plemion zamieszkujących Tanzanię (szacuje się, że wszystkich jest ponad 120), a także prezentację codziennego życia i zwyczajów niektórych plemion, zwiedzający mogą wziąć udział w pokazach tradycyjnego tańca i śpiewu

Dodoma – oficjalna stolica Tanzanii (do 1981 roku był nią Dar es Salaam), położona w środkowej części kraju na wysokości ok. 1100 m n.p.m. Jest to ósme co do wielkości miasto w Tanzanii.

Decyzję o przeniesieniu stolicy powzięto ze względu na centralne położenie miasta i dostępność węzłów komunikacyjnych (m.in. ważny węzeł kolejowy między dotychczasową stolicą a Kigoma-Ujiji, dogodne połączenia drogowe z Zambią, Mozambikiem i Kenią), tu także znajduje się krajowy port lotniczy. Mimo to znaczna część instytucji kulturalnych, organizacji społecznych i większość instytucji rządowych znajduje się nadal w Dar es Salaam. W Dodomie znajduje się (od 1996 roku) siedziba parlamentu.

Mwanza – miasto w północno-zachodniej Tanzanii, nad Jeziorem Wiktorii, ośrodek administracyjny regionu Mwanza. Drugie pod względem wielkości miasto kraju.

Arusza − miasto w północno-wschodniej Tanzanii, ośrodek administracyjny regionu o tej samej nazwie. Czwarte pod względem wielkości miasto.

W odległości kilkunastu kilometrów od miasta znajduje się wieś Tengeru, gdzie podczas II wojny światowej mieszkali polscy uchodźcy. Kobiety, dzieci oraz mężczyźni niezdolni do służby wojskowej trafili do obozów przejściowych. M.in. na terenie Afryki Wschodniej i Południowej dla ponad 18 tys. Polaków, którym udało się wydostać z ZSRR z Armią Andersa, założono 22 osiedla, największe w Tengeru.

Przy drodze do Arushy przetrwał polski cmentarz, na którym spoczywają szczątki 149 Polaków. W cmentarnej kaplicy umieszczone zostały herby największych miast

Przy drodze do Aruszy (po lewej stronie drogi) przetrwał polski cmentarz, na którym spoczywają szczątki 150 Polaków, zmarłych m.in. na choroby tropikalne, w tej liczbie jest kilka grobów prawosławnych i dziewięć żydowskich. W kaplicy cmentarnej umieszczono herby największych polskich miast oraz tablicę pamiątkową z napisem: „Cmentarz wygnańców polskich”. Taki sam napis widnieje na tablicy w polskich barwach narodowych umieszczonej przy bramie cmentarza. Ostatnia Polka została pochowana tu w 2007, zaś ostatni Polak, Edward Wójtowicz, w 2015. W okolicy działa misja, która troszczy się o porządek na cmentarzu. Stan cmentarza był powodem troski parlamentarzystów.

Najsłynniejszy Zanzibarczyk

Farrokh Bulsara urodził się 5 września 1946 roku na Zanzibarze, który był wtedy brytyjską kolonią, w rodzinie pochodzących z Indii Persów.To Freddie Mercury. Jego ojciec był urzędnikiem, a matka zajmowała się domem. Rodzice wysłali go do szkoły prowadzonej przez zakonnice, a później do brytyjskiej placówki z internatem w Indiach. Freddie opuścił Zanzibar jako siedemnastolatek, zaraz po wybuchu wojny domowej. Nigdy już tam nie wrócił. Fiaskiem zakończyły się plany nadania jednej z ulic jego imienia. Protestowały głównie organizacje islamskie (muzułmanie stanowią 99% mieszkańców wyspy), którym nie podobało się upamiętnianie homoseksualisty nie będącego nawet muzułmaninem. Rodzina Bulsarów wyznawała bowiem zaratusztrianizm.

Songo Mnara – średniowieczne miasto portowe w Afryce Wschodniej, obecnie stanowisko archeologiczne w południowo-wschodniej Tanzanii, w 1981 roku wpisane wraz z pobliskim Kilwa Kisiwani na listę światowego dziedzictwa UNESCO. W 2004 roku z powodu braku jakichkolwiek działań konserwacyjnych obiekt uznano za dziedzictwo zagrożone.

Ruiny Songo Mnara znajdują się na małej wyspie na Oceanie Indyjskim u wybrzeży kontynentu afrykańskiego, na południe od Kilwa Kisiwani. Większość istniejących tu kamiennych zabudowań powstała w okresie gwałtownego rozwoju miasta w XV i XVI wieku. Przeważającą część kompleksu ruin zajmują pozostałości domów mieszkalnych. W centrum znajdował się meczet i położony tuż przy nim cmentarz. Na południowo-zachodnich obrzeżach miasta wznosił się pałac.

Malowidła naskalne w Kondoa – zespół malowideł naskalnych w dystrykcie Kondoa w Tanzanii, w 2006 roku wpisany na Listę światowego dziedzictwa. Malowidła znajdują się na skałach, w szeregu wzgórz na zachodnich krańcach Wielkich Rowów Afrykańskich.

Odnaleziono kilkaset jaskiń i nawisów skalnych z malowidłami. Dotychczas nie były one systematycznie badane. Pierwsze badania prowadził w latach 30. XX wieku Louis Leakey. Przypuszczał on, że najstarsze malowidła pochodzą sprzed kilku tysięcy lat. Dziś podaje się tę tezę w wątpliwość, uważa się jednak, że wiek malowideł można szacować na ponad 1500 lat. Brak jest danych na temat wieku najmłodszych znalezisk.

Na Północy Tanzanii położone jest wyjątkowe słone jezioro Natron. Jego nazwa wzięła się od minerału obecnego w wodach jeziora. Natron, czyli soda krystaliczna pochodzi z popiołów wulkanicznych. W pobliżu Natron znajdują się, bowiem trzy wulkany. Jezioro jest najbardziej żrącym jeziorem na świecie. Gdy jakieś zwierze nieopatrznie zanurza się w jego wodach, ginie, a jego szczątki ulegają zwapnieniu. Nic dziwnego, że w starożytności w wodach jeziora mumifikowano zwłoki.
W trakcie pory suchej wody jeziora wyparowują. Powstają tu wówczas wysepki będące domem dla flamingów. Setki ptaków odpoczywających na wysepkach tworzą niesamowity obraz. Jezioro z lotu ptaka wygląda, jakby rzeczywiście było miejscami różowe. Flamingi muszą niestety uciekać, gdy poziom wody zaczyna się podnosić. Inaczej groziłaby im śmierć.

Głębokość Jeziora Natron sięga do 3 metrów, a jego powierzchnia uzależniona jest od poziomu wody, który ulega bardzo dużym wahaniom ze względu na nieregularne zasilanie wodą opadową i parowaniem wody. Temperatura wody w jeziorze Natron może osiągnąć nawet 60°C, a jego zasadowość dochodzi nawet do pH 10,5! Nazwa jeziora pochodzi od minerału natron (inaczej natryt, soda rodzima, soda naturalna, soda krystaliczna), który występuje w osadach niektórych słonych jezior (tzw. sodowych), a także w popiele wulkanicznym.

Jednym z lokalnych napojów alkoholowych z okolic Kilimandżaro jest mbege – zwane też piwem bananowym. Jest to napój zrobiony z ugotowanych, sfermentowanych bananów.